آنالیز سبک پِرس و گِگِن پرسینگ یوپ هاینکس؛ در محاصره چند ضلعی پروفسور آلمانی هیچ راه فراری ندارید

برای آنهایی که فوتبال را کمی جدی تر و فنی تر دنبال می کنند، یوپ هاینکس یک نابغه در مربی گری است. خداحافظی او نه تنها برای طرفداران بایرن مونیخ سخت است بلکه دیگر فوتبال دوستان نیز از جدایی او ناراحت هستند. در این یادداشت سعی کردیم تا حدودی یکی از عوامل موفقیت او یعنی پرس کردن حریف را به طور تقریبا مفصل توضیح بدهیم. 

 

در فوتبال مدرن امروز تاکتیک های بسیار زیادی در دفاع و حمله وجود دارد، اما دو تاکتیک بسیار مورد توجه است و کاربرد های زیادی دارند. پرس و کانتر پرسینگ (گگن پرسینگ) دو مقوله بسیار مهم در فوتبال است، تقریبا تمام تیم هایی که در سال های اخیر موفق بوده اند از این دو تاکتیک بهره گرفته اند.

در مورد پرس می توان گفت تقریبا همه تیم ها در بازی از آن استفاده می کنند اما کانتر پرس متفاوت است. حتما دیده اید تیم های هاینکس، گواردیولا و چند تن از مربیان دیگر، تیم هایشان مالکیت توپ بالایی دارند، حملات زیادی روی دروازه حریف دارند، بازی را از حریف می گیرند، اجازه بازی سازی به آن ها را نمی دهند، نسبت به تیم های دیگر کم تر گل می خورند و نکاتی از این قبیل، تمام این مسائل مربوط به دو تاکتیکی است که در مورد آن ها حرف زدیم. تعریف پرس مشخص است اما گِگِن پرسینگ یک تاکتیک برای باز پس گیری توپ است در زمانی که یک تیم مالکیت توپ را از دست داده و به دنبال بدست آوردن دوباره آن است.

بسیاری از مربیان از این دو تاکتیک استفاده می کنند اما یوپ هاینکس در میان آم ها سر آمد است. اگر بازی های بایرن در زمان هاینکس را دیده باشید متوجه این موضوع شده اید که توازن بسیار زیادی میان حمله و دفاع کردن این تیم وجود دارد. در سال 2013 بایرن هفت گل به بارسلونا زد و حتی یک گل هم دریافت نکرد، در همان سال تیم هاینکس با نتیجه 2-1 دورتموند کلوپ را برد، تیمی که در یک بازی 4 گل به رئال مادرید زده بود و در پرس و گگن پرسینگ توانایی بالایی داشت فقط یک گل به تیم هاینکس زد.

این دو نمونه بود درحالی که از این موارد زیاد به یاد داریم. چند بازی را به یاد دارید تیم هاینکس گل های زیادی خورده باشند؟ زیاد نبوده زیرا توازن زیادی در تیم هایش وجود دارد. در انجام گگن پرسینگ مشکل و دغدغه بسیاری از تیم های این است چه زمانی پرس را متوقف کنند، اگر نمی توانی توپ را پس بگیری چه وقت باید عقب نشینی کرد؟ چه مدت باید با بازیکن حریف تماس داشته باشی، آخری به خصوص مشکل است زیرا موقعیت توپ دائما درحال تغییر است. چند نکته در گگن پرسینگ مهم است؛ مسدود کردن مرکز برای اجرای موفقیت آمیز مهم است. در وسط میدان، حریف گزینه های بیشتری برای دید، چرخش و واکنش بهتر دارد. پس بهتر است حریف را به عقب زمین خودش یا گوشه های زمین برد، تا در هر حالت حداقل نیمی از دید، فرصت و واکنش خود را از دست بدهد. تمامی این نکات را گفتیم و تیم های هاینکس این نکات را به بهترین شکل انجام می دهند، با کم ترین خطای ممکن. اینکه در این فصل رونالدو یک گل هم به بایرن مونیخ نزد دلیل دارد، اینکه مسی در سال 2013 از جریان بازی خارج شد دلیل دارد، کمی بر روی شکل بازی این تیم زوم خواهیم شد و دلایل آن را بازگو خواهیم کرد. تصویر زیر خلاصه ای از مطلب است.

توضیح کوتاهی در مورد یوپ دادیم و حالا قصد داریم به طور مفصل پرس و گگن پرسینگ تیم هایش را بررسی کنیم. بازی اول، بایرن مونیخ در مقابل رئال مادرید در سال 2012:

ابتدا شکل پرس بایرن را توضیح داده سپس به سراغ گگن پرسینگ آقای نابغه می رویم. بایرن به دو شکل پرس می کند، در زمین حریف و در زمین خودی، این که با چه فشاری پرس می کنند یا چه موقع و در چه ناحیه ای پرس را با شدت انجام داده یا فقط بازیکن را به طور مختصر تحت پرس قرار بدهند تا فقط بازی سازی از عقب حریف را خراب کنند و بازیکن مجبور به زیر توپ زدن شود بستگی به شرایط خاص خود را دارد، در واقع تفاوت هاینکس با بقیه در همین موضوع است. همانطور که گفتیم بایرن دو شکل پرس دارد، از زمین حریف و زمین خودی، در زمین حریف از دو نقطه پرس می کنند، از جلوی محوطه به صورت نفر به نفر حریف را پرس می کنند، به این صورت که بازیکن نزدیک حریف صاحب توپ او را فقط تحت فشار مختصری قرار می دهد تا نتواند بازی سازی راش شروع کند و مجبور به پاس دادن به دیگر بازیکنان یا زیر توپ زدن شود، دیگر بازیکنان بایرن اما نفر به نفر با یار خود حرکت کرده تا بازیکن حریف فضایی برای گرفتن توپ نداشته باشد. اما اگر توپ از خط اول پرس بایرن رد شد بازیکنان این تیم تقریبا بین میانه زمین و محوطه حریف با سرعت بالا حریف را پرس می کنند تا توپ را بگیرند.

شکل دیگری نیز وجود دارد و بستگی به تفکرات هاینکس و شرایط بازی دارد، بایرن از حدود میانه زمین حریف پرس می کند و حریف را تحت فشار قرار می دهد، شکل این پرس به مانند قبلی است. اما اگر از زمین خودی بخواهند پرس کنند موضوع متفاوت است، بازیکنان بایرن نزدیک به هم حرکت می کنند تا فضا به کم ترین حد ممکن برسد، نحوه این پرس نیز نفر به نفر است، یعنی یک بازیکن، بازیکن صاحب توپ را پرس می کنند و دیگر بازیکنان یار مشخصی را دنبال می کنند تا فضایی برای دریافت توپ نداشته باشد، بازیکنان بایرن می گذارند حریف جلو آمده و به محض اینکه به میانه میدان نزدیک شد آن ها را پرس می کنند تا حریف از مرکز آن ها موقعیت ایجاد نکند و همین موضوع باعـث می شود بازیکنان حریف به عقب رفته و عقب نشینی کنند، وقتی از وسط راهی نباشد آن ها مجبور می شوند تا به کناره ها بروند، هاینکس شدیدا بر روی کناره های زمین حساس است، به طوری که تحت هیچ شرایطی نمی خواهد حریف در آن جا فضا داشته باشد به همین دلیل پرس در کناره ها شدید تر است. در مثال های مختلف توضیح خواهیم داد تا بهتر متوجه شوید.

در تصویر زیر ملاحضه می کنید په په تحت فشار نیست، او به جلو آمده و بازیکنان بایرن او را پرس می کنند، سپس توپ را به راموس می دهد و روبن و گومز که فضای او را تنگ می بینند به شدت راموس را تحت فشار شدیدی قرار می دهند، او به زیر توپ می زند و توپ لو می رود. همین توپ کرنر می شود و ریبری دروازه رئال را باز می کند.

به تصاویر دقت کنید، بایرن از زمین خودی پرس کرده و اوزیل به جلو آمده، او را به شدت پرس می کنند و مجبور می شود پاس دهد، گومز به سرعت به عقب آمده تا آلونسو از میانه میدان خطر ساز نشود و او را تحت فشار شدیدی قرار می دهد و توپ را می گیرد.

ملاحضه می کنید بایرن از زمین خودش دفاع می کند، زمانی که توپ را از پرس اول رد می کنند و بلافاصله پس از اینکه اینکه خدیرا در مرکز صاحب توپ می شود او را به سرعت تحت فشار قرار می دهند و او مجبور می شود پاس به عثب به دهد. هاینکس شدیدا بر روی این موضوع حساس است و همین موضوع باعث می شود حریف به سختی موقعیت ایجاد کند.

بایرن پرس را از نیمه زمین شروع می کند، سرخیو راموس قصد دارد بازی سازی کند و به جلو برود اما به محض اینکه از نیمه رد می شود او را وادار به عقب نشینی کرده  و کار بازی سازی رئال را مختل می کنند.

اما اگر حریف به جلو آمد بایرن به چه شکل دفاع می کند؟ دیگر پرس شدیدی در کار نیست و بازیکنان بایرن نزدیک به هم بازی می کنند و فضا را برای حریف می بندند، ملاحضه می کنید علاوه بر لام و روبن، کروس و گومز نیز در آن منطقه حضور دارند تا علاوه بر بستن فضای سمت چپ، پل ارتباطی با سمت راست را نیز ببندند.

همانطور که گفتیم هاینکس وسواس شدیدی در مورد کناره ای زمین دارد، در حدود دقیقه 43 اوزیل در میانه میدان توپ را دریافت می کند و پاس دریافتی او از خط پرس اول بایرن عبور کرده، به محض صاحب توپ شدن پرس می شود و توپ را لو می دهد.

گفتیم بایرن اگر در زمین حریف پرس کند یک بازیکن بازیکن صاحب توپ حریف را با فشار کم پرس می کند و دیگر بازیکنان فضای حریف را می بندند، ملاحضه می کنید مولر با کم ترین فشار ممکن په په را پرس کرده و او به زیر توپ می زد، چرا که راه دیگری ندارد و دیگر فضا ها بسته است.

گگن  پرسینگ بایرن در این بازی

به طور کلی توضیح دادیم باز پس گیری توپ را زمانی که مالکیت را از دست داده اید گگن پرسینگ گویند. این کار چند منفعت دارد، اولین موضوع این است زمانی که حریف را بعد از لو دادن توپ پرس می کنید، از ضد حمله آن ها جلوگیری می کنید. موضوع بعدی که می توان به آن اشاره کرد این است تیم شما زمان می خرد و هنگامی که حریف به دنبال فرار از پرس است، تیم شما سازمان دهی دفاعی را انجام می دهد و از آن شکل پراکنده در می آید. نکته مهم دیگری نیز وجود دارد، وقتی حریف نتواند از پرس شما خارج شود و سازمان دهی دفاعی نا منظمی دارد اگر توپ را باز پس گیری کنید می توانید دروازه حریف را تهدید کنید. شکل گگن پرسینگ یوپ هاینکس مانند پرس تیمش، نفر به نفر است، به زبان لاتین به سبک یوپ، man-oriented  می گویند، نزدیک ترین بازیکن به بازیکن صاحب توپ به سرعت او را تحت پرس قرار داده و دیگر بازیکنان فضای بازیکنان دیگر حریف را می بندند تا حریف از ضد حمله زدن باز بماند. شاید باورتان نشود اما در سطح بالای فوتبال بازیکنان هنگام حمله کردن هم به دنبال دفاع هستند تا در صورت لو رفتن توپ به بازیکن نزدیک باشند، این مسئله در تیم هاینکس به طور دقیقی انجام می شود و دیگر بازیکنانی که توپ را در اختیار ندارند علاوه بر اینکه به دنبال فضای خالی هستند، حواسشان به بازیکن حریف نیز است تا به محض لو رفتن توپ او را یارگیری کنند.

در صحنه اول رئال مادرید درحال زدن ضد حمله است، گگن پرسینگ بایرن شروع شده و گومز، ژابی را پرس می کند و توپ را پس می گیرد.

بایرن دراین صحنه توپ را ازست داده و توپ به اوزیل رسیده، در واقع قبل از آن، رئال از زمین خودی توپ را به جلو برده بود و سپس اوزیل صاحب توپ شده بود، بلافاصله که او توپ را گرفت بازیکنان بایرن که خط پرس اولشان شکسته شده بود او را تحت فشار قرار داده و اوزیل را مجبور به پاس رو به عقب می کنند، همین موضوع از شکل گیری ضد حمله رئال جلو گیری می کند.

بازیکنان بایرن توپ را لو داده و شروع به پرس حریف می کنند، روبن، مارسلو را تحت فشار قرار می دهد و دیگر بازیکنان سعی می کنند یار مستقیم خود را دنبال کنند تا فضایی برای رسیدن آن به توپ وجو نداشته باشد.

در این صحنه بازیکنان بایرن توپ را از دست می دهند و در همان زمان با سرعت زیاد حریف خود را یارگیری می کنند و یک بازیکن نیز بازیکن صاحب توپ را پرس می کند. وقتی بازیکن بایرن موفق نبود دیگر بازیکنان یار مستقیم خود را دنبال می کنند و یک یار دیگر از بایرن که گوستاوو است توپ را از آلونسو می گیرد. در اکثر تیم ها یکی از بازیکنان ثابت در کانتر پس هافبک های دفاعی هستند.

بایرن در کناره زمین توپ را از دست می دهد و بلافاصله بازیکنان این تیم شکل دفاع نفر به نفر می گیرند و حریف را پرس می کنند.

به طور کلی سبک تیم هاینکس را توضیح دادیم اما چند مثال دیگر نیز برای بهتر فهمیدن می زنیم. بازی بعدی که بررسی می کنیم، بایرن در مقابل دورتموند است در فینال لیگ قهرمانان سال 2013:

همانطور که توضیح داده شد بایرن در زمین حریف  به دو صورت پرس می کند که بستگی به تفکرات مربی و شرایط بازی دارد، یکی از آن ها، پرس از جلوی محوطه حریف است، به تصویر دقت کنید، شواینی، گوندوعان را فقط طوری پرس می کند که تحت فشار قرار بگیرد تا زیر توپ بزند، فشار با تمام توان صورت نگرفته بود.

در این تصویر لوکاس پیشچک به دلیل پرس بایرن مونیخ به عقب بر می گردد، فشار زیادی روی او نیست اما فضای دیگر بازیکنان دورتموند به خوبی توسط دیگر بازیکنان بایرن بسته شده است و پرس نفر به نفر به خوبی شکل گرفته است، یک نفر بازیکن صاحب توپ را پرس می کند و دیگر بازیکنان یار مستقیم خود را دنبال می کنند، همین موضوع بازی سازی حریف را خراب می کند.

بازهم پرس نفر به نفر، باز هم توپ لو دادن و مختل کردن بازی دورتموند، هوملس توسط مانژو پرس می شود و توپ را پاس می دهد، اما بازیکنان بایرن که به خوبی یار مستقیم خود را بسته اند توپ را می گیرند و ضد حمله شکل می گیرد.

اما گگن پرسینگ بایرن مونیخ در این بازی به چه شکل بود؟

بایرن توپ را لو می دهد، هوملس توپ را می گیرد و می خواهد ضدحمله تیمش را راه اندازی کند، به محض اینکه متس صاحب توپ می شود توسط یک بازیکن به طور فشرده پرس می شود و دیگر بازیکنان بایرن فضای باقی بازیکنان دورتموند را می بندند، هوملس از تکل شواینی فرار می کند اما به سرعت توسط مارتینز پرس می شود و بعد از آن توپ را لو می دهد، درواقع یک بازیکن شواینی را پوشش میداد تا در صورتی که او در پرس موفق نشود، بازیکن حریف را پرس کند.

در این صحنه بایرن توپ را لو داده و برای باز پس گیری آن تلاش می کند، مارتینز بازیکن صاحب توپ را پرس می کند و او مجبور به پاس دادن می شود، روبن به سرعت به گوندوعان می چسبد و او مجبور به پاس دادن می شود، در این بین شواینی فضای وسط را می بندد و توپ را با یک بازی خوانی دقیق می گیرد.

پس از اینکه بایرن مالکیت توپ را از دست می دهد، شروع به گگن پرسینگ خود می کند، بازیکن صاحب توپ فضایی در مقابل خود نمی بیند، در نتیجه توپ را به اشملزر می دهد، بایرن به هدف خود یعنی بردن توپ به کناره ها می رسد و با توجه به نبودن فضا، اشملزر را مجبور به زیر توپ زدن می کند و مالکیت تغییر می کند.

به طور کلی سبک هاینکس را توضیح دادیم اما چند مثال از این فصل نیز خواهیم زد تا ببینید دلیل اینکه یکی از بهترین تیم های دهه اخیر در مقابله با پرس حریف چطوری به مشکل خورده بود. تونی کروس، لوکا مودریچ، مارسلو و دیگر بازیکنان رئال استاد خارج شدن زیر پرس شدید هستند اما در مقابل بایرن کار سختی پیش رو داشتند و دچار مشکل بودند.

تصویر را ببینید، بایرن می خواهد مالکیت را به دست آورد پس پرس را به جلو آورده، راموس که تحت پرس قرار گرفته توپ را به مارسلو می دهد و او به زیر توپ می زند و مالکیت تغییر می کند. باز هم ذکر این نکته ضروری است که پرس نفر به نفر است و یک بازیکن بایرن که نزدیک بازیکن صاحب توپ حریف است او را به طوری تحت فشار قرار می دهد که دچار مشکل شود، فشار پرس زیاد بالا نخواهد بود.

باز هم پرس نفر به نفر، باز هم حساسیت شدید هاینکس بر روی کناره ها، باز هم همراهی بازیکن رئال به کناره ها برای تنگ کردن فضا و گرفتن مالکیت. واران توپ را به کارواخال می دهد، او توسط ریبری پرس شده و توپ را باز می گرداند، دیگر بازیکنان بایرن نیز حریف خود را رنبال می کنند تا فضایی برای گرفتن توپ نداشته باشند، واران با یک پرس ساده به زیر توپ می زند و بایرن به هدف خود می رسد.

همانطور که گفتیم بایرن از زمینی خودی نیز پرس می کند، وسط زمین را ببینید، بازیکنان بایرن به هم نزدیک هستند و فضایی برای بازیکنان رئال وجود ندارد، به محض اینکه توپ از میانه به منظور ایجاد موقعیت عبور می کند، کاسمیرو توسط تیاگو پرس می شود. یکی از رمز های موفقیت هاینکس در کنترل رونالدو و خارج کردن او از جریان بازی همین بود.

مونیخی ها باز هم گگن پرسینگ معروف هاینکس را به کار بردند، به محض لو رفتن توپ بازیکنان بایرن شکل پرس می گیرند، یک بازیکن که نزدیک ترین فرد به یار صاحب توپ است او را با اکثر توان پرس می کند و دیگر بازیکنان پل های ارتباطی با بازیکنان دیگر را می بندند.

منبع